P/E چیست ؟
P/E از مهم‌ترین فاکتورها برای یافتن این سؤال که یک سهم تا چه میزان ارزندگی دارد است، به‌طوری‌که عموماً افرادی که قصد سرمایه‌گذاری روی یک شرکت چه خارج بورس چه داخل بورس را دارند سعی در محاسبه مقداری پیش‌بینی شده این مؤلفه می‌کنند که در ادامه توضیحات مفصل راجع به این موضوع خواهیم داد.
اما قبلش خوب است بدانیم که حرف P مخفف کلمه Price و حرف E مخفف کلمه earning می‌باشد که معنی فارسی P/E می‌شود قیمت بر درآمد (سود) ؛ یعنی میزان سودی که در هر سهم یک شرکت نهفته است، به‌عبارت‌دیگر سودی که در ازای پرداخت بابت هر برگ سهم از یک شرکت دریافت می‌شود.
فرض کنید قیمت هر برگ سهم شرکتی در بورس 100 تومان است، این شرکت سر سال مالی به‌ازای هر سهم 50 تومان سود می‌سازد یعنی P/E این شرکت برابر است با 2 (p/e = 2) فرض کنید شما مبلغ 100 میلیون تومان در این شرکت سرمایه‌گذاری کردید، با مفروضات بالا (p/e = 2) سر سال مالی به سرمایه شما 50 میلیون اضافه شده است. (شما 50% از سرمایتون در یک سال سود کردید.)
البته ذکر این نکته لازم است که هر شرکت اصولاً تمامی سود شناسایی شده را تقسیم نمی‌کند و ممکن است بخشی از آن را به‌صورت نقدی بین سهام‌داران تقسیم کند و الباقی سود شناسایی شده را در حساب به نام سود انباشته ذخیره کند و برای سرمایه در گردش و یا طرح توسعه و مواردی ازاین‌قبیل در سال آینده استفاده کند، اما نکته مهم این است که حتی اگر این سود تقسیم نشود بازهم به دارایی شما به همان میزان افزوده شده است پس مشکلی در ارزندگی آن شرکت به علت عدم تقسیم بخشی از سود وجود نخواهد داشت.
P/E ttm چیست؟
حرف P= Price همان قیمت سهم و حرف E همان eps یا سود سهم است مثل تعریف بالا، میدانیم که روی تابلو قیمت یک سهم در بورس ایران P/E و eps وجود دارد، اما آیا این P/E و eps معیاری درست برای ارزندگی یک شرکت برای سرمایه‌گذاری است و آیا چشم‌انداز درستی از ارزندگی آن شرکت در آینده دارد؟ جواب این سؤال خیر است زیرا همه این اطلاعات روی تابلوی سهم هر شرکت در بورس تهران ttm یا گذشته‌نگر است.
ttm مخفف عبارت Trailing Twelve Months که به فارسی می‌شود 12 ماه گذشته، پس eps ttm یعنی سود 12 ماه گذشته به‌ازای هر برگ سهم و P/E tmm که همان P/E روی تابلوی معاملاتی هر نماد است یعنی میزان سودی که آن شرکت در 12 ماه گذشته به‌ازای هر برگ سهم ساخته است. در شکل زیر P/E نماد فملی که به‌صورت ttm روی تابلو معاملاتی این نماد روی سایت tsetmc است را مشاهده می‌کنید:
طبیعتاً برای هر سرمایه‌گذاری با نگاه به گذشته دنبال چشم‌انداز آینده هستیم چرا که قصد سرمایه‌گذاری در حال و برداشت سود در آینده را خواهیم داشت پس P/E ttm به‌تنهایی معیاری برای محاسبه ارزندگی شرکت برای سرمایه‌گذاری نیست.
همچنین در کشورهای تورمی مثل ایران نگاه به قیمت‌ها و درآمدهای گذشته بابت تحلیل شرکت کافی نیست.
پس تحلیل گران بنیادی چه می‌کنند؟ جواب این سؤال در P/E forwardکه به آن P/E” تحلیلی “یا P/E” آینده‌نگر “هم گفته می‌شود نهفته است.
P/E forward چیست؟
اصولاً تحلیل گران بنیادی برای سرمایه‌گذاری موفق روی یک شرکت سعی در پیش‌بینی سود که آن شرکت در آینده خواهد ساخت دارند، به‌عبارت‌دیگر پیش‌بینی می‌کنند که شرکت A در آینده به‌ازای پرداخت مبلغ n بابت هر برگ سهم چه میزان سود محقق می‌کند که این همان مفهوم P/E forward است، طبیعتاً هرچه عددِ P/E forward کمتر باشد آن شرکت سود ساز تر است.
حال این سؤال در ذهن به وجود می‌آید که تحلیلگران چگونه P/E forward یا همان PE آینده‌نگر را محاسبه می‌کنند.
روش محاسبه P/E forward
عوامل مؤثر زیادی در محاسبه pe یک شرکت وجود دارد، عموماً ساده‌ترین روش، محاسبه نرخ رشد یک شرکت در ماه‌ها و سال‌های گذشته و به‌نوعی روند سودسازی و درآمد آن شرکت درگذشته و نسبت دادن آن به آینده است که البته الزاماً همه شرکت‌ها نرخ رشد سودآوری منظمی ندارند اما با نگاه به این موضوع تا حدی می‌توان سود آینده را پیش‌بینی کرد.
دیگر راه‌های محاسبه سود آینده و P/E forward یک شرکت به‌دست‌آوردن جدول حساسیت است.
جدول حساسیت چیست و چگونه به دست می‌آید و چه کاربردی دارد؟
برای محاسبه سود یک شرکت به‌صورت کم خطا باید تمامی عوامل مؤثر اعم از نرخ خوراک هزینه‌های مالی اداری هزینه استهلاک نرخ فروش و…. مورد بررسی قرار دهیم، در نهایت با فورمولایزه کردن این موارد، حساسیت تغییر هرکدام از عوامل تأثیرگذار بر روی سود شرکت را که طبق روال گذشته بوده و اکنون نسبت به حال و آینده آن را به دست آورده‌ایم، در یک جدول قرار داده می به‌راحتی با تغییر هرکدام از عوامل تأثیرگذار در درآمد هزینه های شرکت سود آینده را محاسبه می‌کنیم.
بعضی شرکت‌ها در بورس جدول حساسیت خود را هر سال ارائه می‌کنند که نشان می‌دهد با تغییر (مثلاً نرخ دلار) چه تغییری در سود شرکت در سال مالی پیش رو اعمال می‌شود که کمک بسیار زیادی به فعالین بازار و تحلیلگران می‌کند، البته اگر شرکتی این جدول را ارائه نکرد یک تیم تحلیلی با بررسی صورت‌های مالی گذشته می‌توانند جدول حساس به هر متغیری را برای هر شرکتی تهیه و از آن در محاسبات سودهای آینده‌نگر (eps forward) استفاده کنند.
در زیر جدول حساسیت شرکت فایرا را مشاهده می‌کنید، همان‌طور که مشخص است شرکت پیش‌بینی کرده با تغییرات قیمت جهانی آلومینیوم و دلار چه سودی را به‌ازای هر برگ سهم خواهد ساخت یعنی P/E forward چه میزان است.
این اطلاعات روی سایت اطلاع‌رسانی ناشران codal قرار می‌گیرد.
حالا که سود پیش‌بینی شده یک شرکت را داریم آن را تقسیم بر قیمت آن شرکت می‌کنیم و P/E forward به دست می‌آید.
حالا یک سؤال مهم، همه این کارها را کردیم و P/E فوروارد یک شرکت را برای سال آینده آن شرکت حساب کردیم سؤال اینجاست،
P/E چه عددی باشد خوب است؟
جواب این سؤال می‌تواند به اندازه دو برابر کل این مطلب باشد اما صرفاً به‌صورت مختصر و مفید و چشم‌پوشی از برخی عوامل در ادامه با ذکر مثال ساده بیان می‌کنیم:
اول فکر کنید PE شرکتی را 5 به دست آوردید معنی آن چیست؟ یعنی این شرکت اندازه 20% سرمایه‌ای که داخل آن دارید در سال بعدی سود شناسایی می‌کند، خوب است؟ سؤالی که خودتان باید جواب آن را بیاید.
زمانی که صندوق‌های درآمد ثابت سود ۲۴ درصدی را بدون ریسک در اختیار شما می‌گذارند پس جواب سؤال مشخص است.
ولی یک امای بزرگ این است که آن شرکت هم دارایی دارد هم ۲ سال بعد شاید به‌صورت تجمیعی برای شما بازدهی ۵۰ درصدی داشته باشد و هم نرخ تورم در فروش آن شرکت مؤثر است هم طرح‌های توسعه سود سازی سال‌های بعدی شرکت را تضمین می‌کنند و بسیار عوامل دیگر که باعث می‌شود سرمایه گذاری در آن شرکت بازدهی به مراتب بالاتری در سرمایه‌گذاری روی صندوق های درآمد ثابت داشته باشد که بررسی این موارد کاملاً حرفه‌ای باید توسط تیم هالی تحلیلی بنیادی قرار بگیرد و توضیح بیشتر آن در این مقاله نمی‌گنجد.
در نهایت سعی کنید شرکت‌های تولیدی که برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنید P/E کمتری نسبت به کل بازار و آن صنعت داشته باشد و سرمایه‌گذاری بنیادی در بورس تهران را بر سرمایه‌گذاری صرفاً تکنیکال ترجیح بدهید.
همیشه گفته‌ام اول بنیادی بعد تکنیکال.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)