دیفای از کجا شروع کنیم: راهنمای قدم‌های اول برای امور مالی غیرمتمرکز

امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) بخشی از صنعت ارزهای دیجیتال است که به ارائه خدمات مالی با تمرکززدایی می‌پردازد که شامل خدمات مالی متعددی است که توسط توسعه دهندگان ایجاد شده است و هرکسی می‌تواند به آنها دسترسی داشته باشد. این سرویس‌ها با نوع متمرکز متفاوت هستند، زیرا توسط افراد از طریق سازمان‌های غیرمتمرکز اداره می‌شوند و به کاربران کنترل بسیار بیشتری بر سرمایه‌شان می‌دهند.

 

بخش DeFi با خدمات مالی غیرمتمرکز و بدون سرپرست جدیدی که هر هفته به آن اضافه می‌شود، کانون نوآوری است. هرکسی می‌تواند از هر کجای دنیا از این خدمات استفاده کند.

 

بر اساس داده های بانک جهانی از سال 2017، حدود 1.7 میلیارد بزرگسال در سراسر جهان بانک ندارند. (منظور اینکه در یک مؤسسه مالی حساب ندارند.) خدمات مالی در پروتکل‌های DeFi نیاز به مجوزی برای ورود ندارند، بنابراین هرکسی می‌تواند از طریق آن به خدمات مالی دسترسی داشته باشد. تنها مانع ورود، در اصل، دانش فنی است.

 

اکوسیستم DeFi بر روی شبکه‌های عمومی ساخته شده است و از توافق‌نامه‌های خوداجراگر که در کدهای سیستم نوشته شده‌اند استفاده می‌کند. این توافق‌نامه‌ها را قراردادهای هوشمند می‌نامند که باعث می‌شوند دسترسی به خدمات مالی دموکراتیک باشد.

 

چگونه از پروتکل‌های DeFi استفاده کنیم؟

بیشتر پروتکل‌های DeFi بر روی شبکه‌هایی مانند اتریوم یا اسمارت چین بایننس ساخته می‌شوند اما تعداد شبکه‌های بلاک‌چین رقیب با پشتیبانی از قراردادهای هوشمند به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. قبل از تصمیم‌گیری برای استفاده از خدمات در DeFi، مهم است که یک شبکه را انتخاب کنید.

 

اکثر پروتکل‌های بزرگ در حال حاضر از بلاک‌چین‌های مختلف پشتیبانی می‌کنند که تفاوت بین آنها اغلب سهولت استفاده و هزینه‌های تراکنش است. شبکه‌هایی مانند Etheruem، Binance Smart Chain و Polygon همگی از طریق افزونه‌های کیف پول مانند MetaMask قابل‌دسترسی هستند و تنها با تغییر چند پارامتر، جابه‌جایی شبکه‌ها ممکن می‌شود.

 

این افزونه‌های کیف پول اساساً به کاربران این امکان را می‌دهند که در یک مرورگر مستقیماً به سرمایه خود دسترسی داشته باشند. این کیف‌پول‌ها دقیقاً مانند هر افزونه دیگری نصب می‌شوند و اغلب از کاربر باید یک کیف‌پول موجود را – از طریق یک عبارت seed یا یک کلید خصوصی – به آن متصل کند یا یک کیف جدید ایجاد کند. به‌منظور امنیت، می‌توان روی این کیف‌پول ها رمز گذاشت. اخیراً برخی از مرورگرهای وب با کیف‌پول‌های داخلی عرضه می‌شوند.

 

علاوه بر این، این کیف‌پول‌ها اغلب دارای برنامه‌های موبایلی هستند که می‌توان از آنها برای دسترسی به پروژه‌های DeFi استفاده کرد. این برنامه‌ها کیف پول‌هایی با مرورگر داخلی هستند که آماده تعامل با برنامه‌های DeFi هستند. کاربران می‌توانند کیف پول خود یک دستگاه ایجاد کنند و با استفاده از عبارت seed یا کلید خصوصی، دستگاه‌های مختلف را همگام کنند.

 

برای آسان‌تر کردن کارها برای کاربر، اغلب این کیف پول‌ها پروتکل متن‌باز WalletConnect را نیز در برنامه گوشی خود یکپارچه می‌کنند. این پروتکل به کاربران این امکان را می‌دهد که کیف پول خود با اسکن یک کد QR به برنامه‌های DeFi در کامپیوتر به‌سادگی متصل کنند.

 

قبل از شروع به هر کاری، شایان ذکر است که دیفای یک فضای بسیار آزمایشی است که خطرات نیز در خود دارد. کلاهبرداری‌های عرضه اولیه دروغین، پروژه‌های تقلبی، و سایر کلاهبرداری‌ها رایج هستند، بنابراین همیشه قبل از پرداخت پول، به طور کامل تحقیق کنید و از جزئیات آن مطلع باشید.

 

برای جلوگیری از گرفتار شدن به این طرح‌ها، یک راه ساده وجود دارد: بهتر است بدانید که آیا پروژه‌ها ممیزی شده‌اند یا خیر. یافتن این اطلاعات ممکن است مستلزم تحقیق باشد، اما اغلب با جستجوی مستقیم نام پروژه به اضافه «audits» مشخص می‌کند که آیا پروژه حسابرسی شده است یا خیر.

 

ممیزی‌ها به ازبین‌بردن آسیب‌پذیری‌های احتمالی کمک می‌کند و درعین‌حال جلوی کلاهبرداران را می‌گیرد. بعید است که پروژه‌های کوچک، منابع خود را برای حسابرسی توسط شرکت‌های معتبر هدر دهند.

 

خرید کریپتو

برنامه‌های DeFi بر روی شبکه‌ها ساخته می‌شوند و هر شبکه توکن بومی خود را دارد که به‌راحتی از طریق نماد آن (که در صرافی‌ها استفاده می‌شود.) قابل شناسایی هستند: اتریوم (ETH)، Polygon (MATIC)، بایننس کوین (BNB) و غیره.

 

این توکن‌های بومی برای پرداخت هزینه تراکنش‌های این بلاک‌چین‌ها استفاده می‌شوند، بنابراین برای جابه‌جایی وجوه به برخی از آن توکن‌ها نیاز خواهید داشت. می‌توانید فقط این دارایی‌های بومی را برای استفاده در DeFi خریداری کنید، یا می‌توانید استیبل کوین یا دارایی‌های دیگر را نیز اضافه کنید.

 

پس از خرید وجوه در یک صرافی متمرکز، باید آنها را به کیف پولی که تحت کنترل خود دارید منتقل کنید که از آن شبکه پشتیبانی می‌کند. نکته خیلی مهم این است که از انتقال وجه به شبکه اشتباه خودداری کنید، بنابراین قبل از برداشت، مطمئن شوید که حتماً از شبکه صحیح استفاده می‌کنید.

 

برخی از صرافی‌ها به کاربران اجازه می‌دهند، برای مثال، بیت‌کوین (BTC) را به آدرس اتریوم یا اتریوم به زنجیره هوشمند بایننس بردارند. این برداشت‌ها برای نسخه‌های توکن‌شده BTC یا ETH در آن شبکه‌ها است که می‌توانند در DeFi استفاده شوند.

 

هر تراکنشی که روی پروتکل‌های DeFi انجام می‌شود باید به‌صورت دستی تأیید شود و کارمزد تراکنش را متحمل شود، بنابراین انتخاب شبکه‌ای با کارمزد تراکنش پایین بسیار مهم است.

خدمات DeFi چیست؟

پس از انتخاب یک اپلیکیشن برای تعامل و پر کردن یک کیف پول، می‌توانید از خدمات DeFi استفاده کنید. ساده‌ترین اقدام این است که یا با استفاده از یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) شروع به معامله کنید، یا با سرمایه خود نقدینگی لازم برای دیفای را فراهم کنید و کارمزد دریافت کنید، یا با استفاده از پروتکل وام‌دهی، پول خود را قرض بدهید.

 

صدها احتمال وجود دارد، بنابراین به‌جای بررسی جداگانه هر پروژه، در اینجا یک مرور کلی از محصولات و خدمات در دسترس و آنچه باید قبل از استفاده از آنها در نظر بگیرید، آورده شده است.

 

برای شروع استفاده از کیف پول سازگار با پروتکل‌های DeFi، تنها کاری که باید انجام دهید این است که به وب‌سایت این پروتکل‌ها سر بزنید و کیف پول خود را به آنها متصل کنید. این کار یا از طریق یک پنجره پاپ‌آپ یا از طریق دکمه‌ای انجام می‌شود که روی یکی از گوشه‌های بالای وب‌سایت قرار دارد و نوشته است: “connect”.

 

اتصال کیف پول مثل واردشدن به یک سایت برای استفاده از خدمات است. (با این تفاوت که آدرس کیف پول شما برای ورود کافی است.) قبل از قرض دادن، قرض گرفتن یا معامله توکن‌ها در پروتکل‌های DeFi، باید هر توکن را به‌صورت جداگانه فعال کنید تا پروتکل بتواند به آنها در کیف پول شما دسترسی داشته باشد. این فرایند اتصال هزینه کمی در بر دارد.

 

به کمک دیفای سرمایه کریپتو خود را به کار بیندازید

درحالی‌که محصولات و خدمات متعددی در DeFi وجود دارد، درک این نکته مهم است که این بخش بسیار به هم پیوسته و قابل ترکیب است، به این معنی که می‌توان استراتژی‌های پیچیده‌ای برای بهبود بازده اجرا کرد، اما در عین حال ایراد در یک پروتکل می‌تواند منجر به ضرر در پروتکل دیگر شود.

 

مزیت اصلی استفاده از DeFi این است که هیچ شخص ثالث معتمدی وجود ندارد. بااین‌حال، هرکسی می‌تواند کد نوشته شده در قراردادهای هوشمند را که پروتکل‌های DeFi از آن استفاده می‌کنند را ببیند، زیرا بیشتر این پروتکل‌ها توسط سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) (و نه شرکت‌های متمرکز) اجرا می‌شوند.

 

اکوسیستم DeFi خدماتی را ارائه می‌دهد که کاربران بالقوه باید قبل از ورود به این فضا، با آن‌ها آشنا باشند.

 

قرض دادن

پروتکل‌های DeFi تلاش می‌کنند تا قرض دادن و قرض گرفتن ارزهای دیجیتال را بدون وجود واسطه آسان کنند. نرخ بهره بر اساس عرضه و تقاضا است و به همین دلیل در طول زمان متفاوت است. بیشتر پروتکل‌ها از وام‌گیرندگان می‌خواهند که وام‌های خود با وثیقه بیشتر از وام بدهند تا به‌این‌ترتیب اطمینان حاصل شود که وام دهندگان در صورت آشفتگی بازار بازپرداخت را انجام می‌دهند.

 

تصور کنید یک کاربر برای کاری نیاز به 1000 دلار برای مدت کوتاهی دارد. بدون DeFi، ممکن است مجبور شود دارایی‌های بیت‌کوین یا اتریوم خود را بفروشند تا 1000 دلار را تأمین کند. با استفاده از خدمات وام‌دهی DeFi، آنها می‌توانند به‌عنوان‌مثال، مقداری بیت‌کوین به ارزش 1500 دلار را به یک پروتکل واریز کنند تا یک وام 1000 دلاری به‌صورت استیبل کوین دریافت کنند. در نتیجه بدون ازدست‌دادن دارایی بیت‌کوینی خود، 1000 دلار مورد نیاز را تأمین کرده و در نهایت وام را با بهره آن پرداخت می‌کند و بیت‌کوینش را پس می‌گیرد.

 

اگر قیمت بیت‌کوین کاهش یابد و ارزش وثیقه به 1000 دلار کاهش یابد، قرارداد هوشمند پروتکل DeFi بیت‌کوین‌ها را برای بازپرداخت وام‌دهنده نقد می‌کند. اگر قیمت بیت‌کوین در حین بازپرداخت وام بالا برود، مشکلی برای وام پیش نمی‌آید.

 

استخراج نقدینگی و yield farming

صرافی‌های غیرمتمرکز برخی از پروتکل‌های پیشرو DeFi هستند. آنها به‌جای استفاده از صف فروش مانند صرافی‌های متمرکز، از مدلی که به آن مدل بازارساز خودکار (AMM) می‌گویند برای انجام معاملات روی بلاک‌چین از طریق قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند.

 

این مدل، صف سفارش سنتی را با استخرهای نقدینگی از پیش تأمین‌شده جایگزین می‌کند که شامل دارایی‌ها در یک جفت معاملاتی است. نقدینگی در این استخرها توسط کاربرانی تأمین می‌شود و این کاربران کارمزد معاملات انجام شده روی آن جفت را دریافت می‌کنند. این کار به‌عنوان استخراج نقدینگی شناخته می‌شود، زیرا کاربران صرفاً با ارائه نقدینگی به این استخرها درآمد کسب می‌کنند.

 

استخراج نقدینگی ریسک‌های خاصی دارد که وام‌دهی ندارد، از جمله زیان‌های موقتی. زیان موقتی نتیجه این است که ارائه‌دهندگان نقدینگی مجبورند هر دو نوع دارایی یک جفت را به یک استخر نقدینگی واریز کنند. (مثلاً ETH و DAI باید برای جفت ETHDAI واریز شود.) هنگامی که معاملاتی که در حال انجام هستند مقدار یک دارایی در استخر – در این مورد، ETH – را کاهش می‌دهند و قیمت آن افزایش می‌یابد، ارائه‌دهنده نقدینگی متحمل زیان دائمی می‌شود، زیرا اکنون ETH کمتری دارد؛ درحالی‌که ارزش ETH بالا رفته است.

 

زیان موقتی است زیرا ممکن است قیمت دارایی به زمانی که برای اولین‌بار به استخر اضافه شده است برگردد؛ همچنین کارمزدهای جمع آوری شده می‌تواند این زیان را در طول زمان جبران کند. بااین‌حال، این یک خطر است که باید در نظر گرفته شود.

 

استخراج نقدینگی اغلب با توزیع توکن حاکمیت پروتکل DeFi تکمیل می‌شود. برخی از پروتکل‌ها توکن حاکمیتی را بین هر کسی که در طول زمان با آنها تعامل دارد توزیع می‌کند که منجر به فرایندی به نام yield farming می‌شود. این سیستم با توکن حاکمیتی COMP آغاز شده است و به بسیاری از پروتکل‌های مهم DEFI گسترش یافته است.

 

مدیریت دارایی

پلتفرم‌های مدیریت دارایی DeFi به کاربران این امکان را می‌دهد که از طریق یک رابط (Interface) واحد، سرمایه خود را مدیریت و برنامه‌ریزی کنند. هنگامی که وام دهندگان و ارائه‌دهندگان نقدینگی وجوهی را به یک پروتکل DeFi واریز می‌کنند، توکن‌هایی به آنها داده می‌شود که نشان‌دهنده این موقعیت‌های سودآور هستند – که اغلب به‌عنوان توکن‌های ترکیبی (cTokens) و توکن‌های ارائه‌دهنده نقدینگی (lpTokens) نامیده می‌شوند.

 

این توکن‌ها بعداً برای گرفتن اصل سرمایه یا مبلغ سرمایه‌گذاری اولیه باید بازخرید شوند. اگر کاربر 100 DAI را به یک پلتفرم واریز کند، مقداری cDAI به ارزش 100 DAI را در کیف پول خود دریافت می‌کند. به طور مشابه، اگر یک کاربر 100 DAI و 100 ETH را به یک استخر نقدینگی واریز کند، lpETHDAI را در کیف پول خود دریافت می‌کند.

 

از طریق پلتفرم‌های مدیریت دارایی، مدیریت موقعیت‌های متعدد در میان پروتکل‌های مختلف DeFi و اجرای استراتژی‌های پیچیده‌تر ممکن می‌شود. به‌عنوان‌مثال، ممکن است از یک cToken از یک پروتکل برای تأمین نقدینگی در پروتکل دیگر استفاده شود که درآمد تولید شده را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد.

 

برای سهولت درک این استراتژی پیچیده، بیایید فرض کنیم که 1000 DAI و 1 ETH در یک کیف پول دارید. شما می‌توانید از پروتکل A برای واریز DAI و ETH استفاده کنید و 1000 cDAI و 1 cETH دریافت کنید که نشان‌دهنده موقعیت‌های وام‌دهی ما در این پروتکل است و به ما امکان می‌دهد سود کسب کنیم.

 

سپس می‌توانید cDAI و cETH را در یک استخر نقدینگی روی پروتکل B سپرده‌گذاری کنید تا cDAI و cETH بیشتری از کارمزد معاملات کسب کنید. هنگام بیرون کشیدن پول، مثلاً 1100 cDAI و 1.1 cETH را از پروتکل A برداشت می‌کنید زیرا cTokenهای بیشتری که حاصل از کارمزد پروتکل B بوده‌اند در اختیار دارید. در نهایت این توکن‌ها به‌ازای مبلغ اصلی سرمایه‌گذاری شده به اضافه سود تعلق‌گرفته قابل بازخرید هستند.

 

استراتژی‌های پیچیده بازده را افزایش می‌دهند اما به دلیل ترکیبی بودن، ریسک را نیز افزایش می‌دهند. پروتکل‌های DeFi بر روی کدها و سرویس‌های یکدیگر که (که به طور عمومی در دسترس هستند.) ساخته می‌شوند و چیزی را ایجاد می‌کنند که به آن «لگوی پول» می‌گویند. تمام قطعات به هم متصل اند.

 

ایمن ماندن

بخش DeFi با نوآوری در حال انفجار است و همان‌طور که در مورد عرضه اولیه‌ها (ICO) اتفاق افتاد، کلاهبرداران سعی می‌کنند با سوءاستفاده از کاربران درآمد خود را از طریق حقه‌های مختلف به حداکثر برسانند.

 

بررسی اینکه آیا یک برنامه DeFi قبل از استفاده از آن ممیزی شده است یا خیر، مهم است، اما چندین سؤال وجود دارد که کاربران باید قبل از تعامل با یک پروتکل یا خرید توکن حاکمیتی از خود بپرسند.

 

درصد بازده سالانه سه‌رقمی (APYs) در فضای DeFi بی‌سابقه نیست که تا حدی به دلیل امکانات مرتبط با yield farming است. بااین‌حال، یک قانون طلایی سرمایه‌گذاری این است که ریسک بیشتر، سود بیشتر: APYهای بالاتر از حد متوسط ​​طبیعی هستند، اما اگر بیش از حد بالا هستند، نگاه عمیق‌تری نیاز است.

 

این نگاه عمیق‌تر شامل تحقیق در مورد تیمی است که در ابتدا آن پروتکل DeFi را ایجاد کرد. قبل از اینکه پروتکل‌ها تبدیل به DAO شوند، یک تیم متمرکز روی قراردادهای هوشمند آن کار می‌کند. توسعه پروژه‌ها توسط تیم‌های ناشناس غیرمعمول نیست، بنابراین بهترین راه برای سنجش اینکه آیا می‌توان به تیم اعتماد کرد یا خیر، تجزیه‌وتحلیل شفافیت تیم در خصوص فعالیت‌های آن پروتکل است.

 

در نهایت، مهم است که بدانیم آیا انجمن پروژه معتبر است یا خیر. راه‌اندازی ربات‌ها در رسانه‌های اجتماعی برای تبلیغات یک پروژه قبلاً انجام شده است، اما یک انجمن فعال که آشکارا درباره پیشنهادات حاکمیتی، پیاده‌سازی‌های آینده، تجربه کاربری و موارد دیگر بحث می‌کند، قابل جعل نیست.

 

پروژه‌های متن‌باز مانند DeFi Score برای تعیین خطرات در پروتکل‌های وام‌دهی در DeFi ایجاد شده‌اند. اینها می‌توانند به کاربران کمک کنند تا بفهمند چگونه باید با ریسک‌های این پروتکل‌ها کنار بیایند.

منبع